Antibiyotik Nedir?
Antibiyotikler, bakteriler ve bazı parazitler gibi bir takım mikropların neden olduğu enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılan bir grup ilaca verilen isimdir. Antibiyotik kelimesinin tam anlamı yaşam karşıtıdır. Antibiyotiklere bazen antibakteriyel veya antimikrobiyal adı da verilir.
Antibiyotikler günümüzde sıvı, tablet veya kapsül olarak ağızdan alınabilir veya vücuda enjeksiyonla verilebilir. Genellikle enjeksiyon yoluyla antibiyotiğe ihtiyaç duyan bireyler ağır enfeksiyon geçirdikleri için hastaneye kaldırılmış olan bireylerdir. Bunlara ek olarak belirli cilt enfeksiyonlarını tedavi etmek için cilde uygulanacak tarzda hazırlanmış antibiyotik kremler, merhemler veya losyonlar olarak da mevcuttur.
Antibiyotiklerin yalnızca bakteri ve bazı parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlara karşı işe yaradığını unutmamak önemlidir. Bir parazit, başka bir canlı, yani bir konak ya da konukçu üzerinde veya içinde yaşaması gereken bir mikrop türüdür.
Antibiyotikler, soğuk algınlığı ya da grip gibi virüslerin neden olduğu ya da pamukçuk gibi mantarların neden olduğu enfeksiyonlara karşı etkili değildir.
Bazen viral enfeksiyon vakalarında veya küçük çaplı bakteriyel enfeksiyon vakalarında durum ilerler ve ortaya daha ciddi bir ikincil bakteriyel enfeksiyon vakası çıkar. Bu durumda antibiyotik kullanılması gerekli olabilir.
Keşfedilen çok sayıda ve çeşitli antibiyotik türleri mevcuttur. Bu türler aynı zamanda farklı marka isimleriyle bulunurlar. Antibiyotikler genellikle çalışma prensiplerine göre gruplanır. Hemen her antibiyotik türü genellikle belirli bakteri veya parazit türlerine karşı etkilidir. Bu sebeple farklı enfeksiyon türlerini tedavi etmek için farklı antibiyotikler kullanılır.
Antibiyotikler Nasıl Etki Gösterir?
Bazı antibiyotikler bakteri veya parazit türü mikropları öldürerek çalışırlar. Bu tür antibiyotikler genellikle bakteri veya parazitin hücre duvarının yapısına müdahale edilerek işlevlerini yerine getirirler. Bazı antibiyotik türleri ise bakteri veya parazitin çoğalmasını durdurarak çalışır.
Antibiyotikler Ne Zaman Reçete Edilir?
Antibiyotikler normalde sadece daha ciddi bakteriyel ve bazı parazitik enfeksiyonlar için reçete edilir. Enfeksiyonlar ise en yaygın olarak antibiyotiklerin etkileyemeyeceği virüsler neden olur.
Normal şartlarda orta seviye bir bakteriyel enfeksiyonu olan bireyin bağışıklık sistemi bu bakteriyel enfeksiyonların çoğunu temizleyebilir. Antibiyotikler, bakterilerin neden olduğu kulak, burun ve boğaz enfeksiyonlarının çoğunun iyileşmesini hızlandırmak için genellikle çok etkili değildir. Bu nedenle doktorlar virüslerin ya da bakteri olmayan enfeksiyonların neden olduğu durumlar için veya hatta hafif bir bakteriyel enfeksiyon için bir antibiyotik reçete etmezler.
Ancak menenjit veya zatürre gibi bakterilerin neden olduğu belirli ciddi enfeksiyonları olan bireylerin antibiyotik kullanması zorunludur. Bu durumlarda antibiyotikler genellikle hayat kurtarıcıdır.
Doktorlar hasta bireylerin ciddi bir hastalığı yenmek için bir antibiyotiğe ihtiyaç olup olmadığını belirlemek üzere bireyi kontrol etme konusunda uzmandırlar. Buna ek olarak özellikle idrar yolu enfeksiyonlarının böbreklere yayılmasını engellemek için genellikle antibiyotik kullanılması zorunludur.
Daha az ciddi bir durum olan sivilceyi tedavi etmek için de antibiyotikler kullanılabilir. Akne için verilen daha hafif antibiyotikler ağız yoluyla alınabilir veya doğrudan cilde uygulanabilir.